Поверните устройство

Поверните устройство

Skip to main content

Теориясы: Төрт деңгейлі бөлшектер (параметр)

Тапсырма

Кез келген нөлдік емес \(\displaystyle n,\, c,\, y\) және \(\displaystyle m\) сандары үшін өрнекті қарапайым бөлшекке түрлендіріңіз:
 

\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}}=\)
Шешім

Алдымен үлкен бөлшектің бөліміндегі бөлшекті ықшамдаймыз (тең таңбасына қарама-қарсы ең ұзын белгісі бар) және ықшамдамдау нәтижесін бастапқы өрнекке алмастырамыз.

1. Бөлшектерге жақшаларды (әдетте жазуға ыңғайлы болу үшін алынып тасталатын) орналастырайық

\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}}=\dfrac{\phantom{123}(n\,)\phantom{123}} {\left(\dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}\right)}\)

және \(\displaystyle \dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}\) бөлшегін үлкен бөлшек бөлімінде ықшамдайық.

\(\displaystyle \dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}\) бөлшегіндегі негізгі белгіні бөлу таңбасына алмастырайық:

\(\displaystyle \dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}=\dfrac{c}{y}:m.\)

Біз \(\displaystyle \dfrac{c}{y}\) санын \(\displaystyle m\) санына бөлуге қол жеткіздік.

Бөлшекті санға бөлу үшін келесі ережені қолданамыз.

[pr for="Бөлшекті санға бөлу"]

Бөлшекті санға бөлу үшін осы бөлшектің бөлімін сол санға көбейту керек.

[/pr]

Сондықтан

\(\displaystyle \dfrac{c}{y}:m=\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym},\)

яғни

\(\displaystyle \dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}=\dfrac{c}{y}:m=\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}.\)

 

2.Ықшамдау нәтижесін бастапқы бөлшекке алмастырып қоямыз:

\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}(n\,)\phantom{123}} {\color{blue}{\left(\dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}\right)}}=\dfrac{\phantom{123}(n\,)\phantom{123}} {\color{blue}{\left(\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}\right)}}=\dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}}.\)

 

Әрі қарай алынған бөлшекті ықшамдайық.

3.\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}}\) бөлшегін ықшамдайық.

\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}}\) бөлшегіндегі негізгі белгіні бөлу таңбасына алмастырайық:

\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}}=n:\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}.\)

Санды бөлшекке бөлу ережесін қолданайық.

[pr for="Нақты санды бөлшекке бөлу"]

Нақты санды бөлшекке бөлу үшін бұл санды кері бөлшекке көбейту керек.

Яғни, бөлшекке бөлу үшін төмендегіні орындау қажет:

1) оны төңкеру (алымы мен бөлімінің орындарын ауыстыру);

2) алынған бөлшекке көбейту.

[/pr]

Сонда

\(\displaystyle n:\dfrac{\phantom{a}c\phantom{a}}{ym}=n\cdot \dfrac{ym}{\phantom{a}c\phantom{a}}=\dfrac{nym}{c}.\)

Осылайша,

\(\displaystyle \dfrac{\phantom{123}n\phantom{123}} {\dfrac{\dfrac{c}{y}}{\phantom{12}m\phantom{12}}}=\dfrac{nym}{c}.\)

Жауабы: \(\displaystyle \dfrac{nym}{c}.\)