Суретте нүктелермен абонент смартфонды пайдалану процесінде \(\displaystyle 2019\) жылдың әр айы үшін кеткен шығыс қоңыраулар минуттарының саны және гигабайттағы мобильді интернет трафигі көрсетілген. Ыңғайлы болу үшін минуттар мен гигабайттарға сәйкес келетін нүктелер сәйкесінше тұтас және нүктелі сызықтармен қосылған.
Бір жыл ішінде абонент «Стандартты» тарифті қолданды, оның абоненттік төлемі айына \(\displaystyle 350\)теңгені құрады. Абонент Қазақстан Республикасының аумағында болған жағдайда, «Стандартты» тарифтің абоненттік төлеміне мыналар кіреді:
- Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген нөмірлерге шығыс қоңыраулардың \(\displaystyle 300\)минутын қамтитын минуттар пакеті;
- \(\displaystyle 3\) гигабайт мобильді интернетті қамтитын интернет пакеті;
- айына \(\displaystyle 120\) SMS кіретін SMS пакеті.
Тариф пакетінен тыс минуттар, интернет және SMS құны кестеде көрсетілген.
| Шығыс қоңыраулар | \(\displaystyle 3\)тг./мин. |
| Мобильді интернет (пакет) | \(\displaystyle 90\)тг. \(\displaystyle 0{,}5\)ГБ үшін. |
| SMS | \(\displaystyle 2\)тг./дана. |
Абонент роумингте байланыс қызметтерін пайдаланбаған. Жыл бойы абонент \(\displaystyle 110\) SMS жіберді.
Абонент сәуір айында байланыс қызметтеріне қанша теңге жұмсады?
Суреттен келесіні көреміз:
- көлденең осьте айлардың реттік нөмірлері белгіленген;
- сол жақ тік осьте шығыс қоңыраулар минуттарының саны белгіленген;
- оң жақ тік осьте жұмсалған мобильді интернеттің гигабайт саны белгіленген.
Сәуір айында абоненттің байланыс қызметтеріне қанша теңге жұмсағанын анықтау қажет.
Жалпы байланыс шығындарына мыналар жатады:
- абоненттік төлем;
- тариф пакетінен тыс минуттар, интернет және SMS құны.
1. Тариф бойынша абоненттік төлем айына \(\displaystyle \color{magenta}{350}\)теңгені құрайды.
2. Тариф пакетінен тыс минуттардың құнын табамыз.
Шарт бойынша:
- абоненттік төлемге шығыс қоңыраулардың \(\displaystyle 300\)минутын қамтитын минуттар пакеті кіреді;
- пакеттен тыс минуттардың құны \(\displaystyle 3\)теңге/мин құрайды.
Сурет бойынша абоненттің сәуір айында (бұл нөмірі \(\displaystyle 4\) ай) тариф пакетінен тыс шығыс қоңырауларға қанша минут жұмсағанын анықтайық.
Есептің шарты бойынша шығыс қоңыраулардың минуттар санына сәйкес келетін нүктелер тұтас сызықпен қосылған, сондықтан шешімі кезінде тек тұтас сынықты қолданамыз.
Көлденең осьте \(\displaystyle \color{red}{4}\) нүктені белгілеп, ол арқылы тік түзуді жүргіземіз.
Сәуір айындағы шығыс қоңыраулардың минуттарының саны осы түзуде жатқан тұтас сынықтың төбелеріне сәйкес келеді.
Аталған түзуде тұтас сынықтың жалғыз төбесі жатыр.
Сол жақ тік оське сәйкес келетін минуттар санын анықтайық.
Бұл \(\displaystyle \color{green}{350}{\small}\)минут екенін көреміз.
Пакетке \(\displaystyle \red{300}\)минут кіреді. Демек, \(\displaystyle \color{green}{350}-\red{300}=50\)минутты абонент пакеттің үстінен жұмсады.
Тарифтен тыс минутына \(\displaystyle \red3\) теңгеден \(\displaystyle \color{green}{50}\) минуттың құны құрады.
\(\displaystyle \red3 \cdot\color{green}{50}=\color{magenta}{150}\)тг.
3. Тарифтен тыс гигабайттың құнын табыңыз.
Шарт бойынша:
- абоненттік төлемге \(\displaystyle 3\) Гб мобильді интернет кіреді;
- тарифтен тыс құны \(\displaystyle 0{,}5\)ГБ үшін \(\displaystyle 90\)теңге, яғни \(\displaystyle 1\)пакет үшін \(\displaystyle 0{,}5\)ГБ болатын пакеттерді сатып алуға болады.
Сурет бойынша абоненттің сәуір айында (нөмірі \(\displaystyle 4\) ай) тариф пакетінен тыс қанша гигабайт мобильді интернет жұмсағанын анықтайық.
\(\displaystyle 1\)ГБ мобильді интернеттің құнын анықтайық.
Ол үшін:
- \(\displaystyle 1\) ГБ-ты \(\displaystyle 0{,}5\) бөлеміз – абонент сатып алуға тура келген пакеттердің санын табамыз;
- табылған пакеттер санын олардың құны - пакет үшін \(\displaystyle 90\) теңгеге көбейтеміз.
\(\displaystyle 1:0{,}5=\blue2\)пакет;
\(\displaystyle \blue2 \cdot\red{90}=\color{magenta}{180}\)тг.
4. Тарифтен тыс SMS құнын табамыз.
Шарт бойынша:
- абоненттік төлемге айына \(\displaystyle 120\) SMS кіретін SMS пакеті кіреді;
- абонент бір жыл ішінде \(\displaystyle 110\) SMS жіберді.
Яғни, кез-келген айда тарифтік төлемге кіретін \(\displaystyle 110\)SMS жіберілді.
Осылайша, абонент SMS үшін қосымша ақы төлеудің қажеті жоқ. Немесе тарифтен тыс SMS үшін қосымша ақы \(\displaystyle \color{magenta}{0}\)теңгеді құрады.
5. Сәуір айындағы жалпы байланыс шығындарын табамыз:
\(\displaystyle \color{magenta}{350}+\color{magenta}{150}+\color{magenta}{180}+\color{magenta}{0}=680\)тенге.
Жауабы: \(\displaystyle 680\)