Поверните устройство

Поверните устройство

Skip to main content

Теориясы: Рационалды теңсіздікті стандарт түрге келтіру.

Тапсырма

Теңсіздікті шешіңіз:

\(\displaystyle \frac{ -3x+9}{ x-3}\geqslant -x{\small .}\)

\(\displaystyle x \in \) Перетащите сюда правильный ответ

Шешім

Теңсіздікті аралық әдісімен шешу үшін теңсіздікті бір жағында нөл болатындай түрлендіреміз:

\(\displaystyle \frac{-3x+9}{x-3}\geqslant -x{\small , } \)

\(\displaystyle \frac{-3x+9}{x-3}+x\geqslant 0{\small. } \)

Теңсіздіктің сол жағын рационал бөлшек түріне түрлейік.

Келесі теңсіздікті аламыз:

\(\displaystyle \frac{x^2-6x+9}{x-3}\geqslant 0{\small. } \)


Алым \(\displaystyle x^2-6x+9 \) мен бөлгіштің \(\displaystyle x-3{\small } \) түбірлерін табыңыз.

  •  \(\displaystyle x^2-6x+9=0{\small } \) теңдеуін шешіңіз.

\(\displaystyle x=3\) – теңдеудің қос түбірі \(\displaystyle x^2-6x+9=0\)

  •  \(\displaystyle x-3=0{\small } \)  теңдеуін шешіңіз.

\(\displaystyle x=3{\small.} \)

Теңсіздік белгісі қатаң емес болғандықтан

  • Бөлгіштің жойылмайтын барлық нөлдері толтырылған деп белгіленеді;
  • Бөлгіштің барлық нөлдері әрқашан түсірілген деп белгіленеді.

\(\displaystyle x=3 \)  бөлгіш жойылатындықтан, ол түсірілген деп белгіленеді:

Бізде екі интервал бар:

\(\displaystyle (-\infty;3)\) және  \(\displaystyle (3;+\infty){\small .}\)


Әрбір аралық бойынша \(\displaystyle f(x)=\frac{x^2-6x+9}{x-3}\) функциясының таңбасын анықтайық.

Белгілерді табу кезінде есептеулерді жеңілдету үшін біз бөлшектің алымын табылған түбір арқылы көбейткіштерге бөлеміз.

Еске салу - квадрат үшмүшені көбейткіштерге бөлу

Яғни 

\(\displaystyle x^2-6x+9=(x-3)(x-3)=(x-3)^2{\small .}\)

Бастапқы теңсіздікті пішінде қайта жазайық

\(\displaystyle \frac{(x-3)^2}{x-3}\geqslant 0{\small .} \)
 

\(\displaystyle f(x)=\frac{(x-3)^2}{x-3}\) аралықтардың әрқайсысының таңбасын анықтаңыз.

Нәтижесінде біз аламыз:


 \(\displaystyle \frac{(x-3)^2}{x-3}\geqslant 0\) теңсіздігінің шешімдері функция оң болатын және түсірілмеген шекаралық нүктелерді қамтитын аралықтарға сәйкес болғандықтан (бұл жағдайда мұндай нүктелер жоқ), онда

\(\displaystyle (3;+\infty)\) – қалаған шешім.


Жауабы: \(\displaystyle x \in (3;+\infty){\small .}\)