Поверните устройство

Поверните устройство

Skip to main content

Теориясы: Ең кіші ортақ бөлгішті пайдаланып бөлшектерді азайту (Евклид алгоритмі бойынша ЕКОЕ)

Тапсырма

Бөлшектердің айырмасын табыңыз (жауапта бөлшектің ең кіші ортақ бөлгіші болып табылатын бөлшекті жазыңыз):

 

\(\displaystyle \frac{10}{14\cdot 15}-\frac{1}{5\cdot 22}\,=\)
 

 

Шешім

Определение

Ең кіші ортақ бөлгіш

Ең кіші ортақ бөлгіш -  бұл екі бөлгіштің ең кіші ортақ еселігі.

\(\displaystyle \frac{10}{14\cdot 15}-\frac{1}{5\cdot 22}\) бөлшектерінің айырмасын табу үшін,

оларды ең кіші ортақ бөлгішке келтірейік.

Бірінші бөлшек бөлімі \(\displaystyle 14\cdot 15=2\cdot 7\cdot 3\cdot 5\) (жай көбейткіштерге жіктеу).

Екінші бөлшек бөлімі \(\displaystyle 5\cdot 22=5\cdot 2 \cdot 11\) (жай көбейткіштерге жіктеу).

\(\displaystyle 14\cdot 15=2\cdot 3\cdot 5\cdot 7\) және \(\displaystyle 5\cdot 22=2\cdot 5\cdot 11\) сандарының ең кіші ортақ еселігі (ЕКОЕ мен жай көбейткіштерге жіктеу тақырыбын қараңыз)

 

\(\displaystyle ЕКОЕ(14\cdot 15, 5\cdot 22)=2\cdot 3\cdot 5\cdot 7 \cdot 11=2310\) тең,

 

демек, \(\displaystyle 2\cdot 3\cdot 5\cdot 7 \cdot 11=2310\) - \(\displaystyle \frac{10}{14\cdot 15}\) және \(\displaystyle \frac{1}{5\cdot 22}\) бөлшектерінің ең кіші ортақ бөлгіші.

Сонда

\(\displaystyle \frac{10}{14\cdot 15}=\frac{10\cdot {\bf 11}}{2\cdot 3\cdot 5\cdot 7\cdot {\bf11}}=\frac{110}{2310}\)

және

\(\displaystyle \frac{1}{5\cdot 22}=\frac{1\cdot {\bf 3} \cdot {\bf 7}}{2\cdot 5\cdot 11\cdot {\bf 3} \cdot {\bf 7}}=\frac{21}{2310}\).

 

Енді әр бөлшекті ортақ бөлгішпен алмастыру арқылы бөлшектерді азайтуға болады,

 

\(\displaystyle \frac{10}{14\cdot 15}-\frac{1}{5\cdot 22}=\frac{10\cdot 11}{2\cdot 3\cdot 5\cdot 7\cdot 11}-\frac{1\cdot 3 \cdot 7}{2\cdot 5\cdot 11\cdot 3\cdot 7}=\frac{110}{2310}-\frac{21}{2310}=\frac{110-21}{2310}=\frac{89}{2310}\).

 

Жауабы: \(\displaystyle \frac{89}{2310}\).