Есепті шешіңіз:
Егер білдек сағатына \(\displaystyle 42\) бөлшек шығарса, онда тапсырысты орындау үшін \(\displaystyle x\) сағат қажет болады,
егер ол сағатына \(\displaystyle 21\) бөлшек шығаратын болса, онда сол тапсырысты орындау үшін \(\displaystyle 16\) сағат қажет болады
\(\displaystyle x=\) сағат
Біздің жағдайда келесі қатынас бар:
| сағатына \(\displaystyle 42\) бөлшек | \(\displaystyle x\) сағат, | |
| сағатына \(\displaystyle 21\) бөлшек | \(\displaystyle 16\) сағат. |
Бұл қатынаста келесі шамалар қолданылады: \(\displaystyle A\)-білдекпен бір сағат жұмыс істеген кезде жасалған бөлшектердің саны және \(\displaystyle B\)-тапсырысты орындау үшін талап етілетін сағаттардың саны.
Кері пропорционалды шамалар
\(\displaystyle A\) және \(\displaystyle B\) шамалары кері пропорционалды, Егер \(\displaystyle A\) шамасының абсолютті мәні бірнеше есе артса, \(\displaystyle B\) шамасының абсолютті мәні сонша есе азаяды.
Басқаша айтқанда,
\(\displaystyle B=\)(сан)\(\displaystyle \cdot \frac{1}{A}\).
Бұл қатынас кері пропорция болып табылады, өйткені жұмысшы орындауы керек жұмыс көлемі, тұрақты шама және еңбек өнімділігі бірнеше есе төмендеген кезде (яғни, білдек жұмысының бір сағатында өндірілетін бөлшектердің саны) жұмыстың орындалу уақыты сонша есе артады.
Кері пропорционалдылық
Келесі кері пропорционалдылық берілсін:
\(\displaystyle a\) \(\displaystyle b\),
\(\displaystyle c\) \(\displaystyle d\).
Сонда
\(\displaystyle a \cdot b=c \cdot d\).
\(\displaystyle 42\cdot x=21\cdot 16\).
Сонда
\(\displaystyle x=\frac{21\cdot 16}{42}=8\).
Жауабы: \(\displaystyle 8\) сағат.