Ондық бөлшектердің бөліндісін табыңыз(жауапты ондық бөлшек түрінде жазыңыз):
\(\displaystyle 0{,}3:0{,}25=\)
\(\displaystyle 0{,}3:0{,}25\)ондық бөлшектерінің бөліндісін бөлшек түрінде көрсетейік.
\(\displaystyle 0{,}3\)ондық бөлшегінде үтірден кейін тек \(\displaystyle 1\)разряд болғандықтан (яғни \(\displaystyle 0{,}3=\frac{3}{10}\)) натурал сан алу үшін оны \(\displaystyle 10{\small}\) көбейту жеткілікті. Яғни
\(\displaystyle 0{,}3\cdot 10=\frac{3}{10}\cdot 10=3{\small . }\)
\(\displaystyle 0{,}25\) ондық бөлшегінде үтірден кейін тек \(\displaystyle 2\) разряд болғандықтан (яғни \(\displaystyle 0{,}25=\frac{25}{100}\)), натурал сан алу үшін оны \(\displaystyle 100{\small}\) көбейту жеткілікті. Яғни
\(\displaystyle 0{,}25\cdot 100=\frac{25}{100}\cdot 100=25{\small . }\)
Әрі қарай, бөлшектің негізгі қасиетін қолданамыз
Бөлшек, егер оның алымы мен бөлімін нөлге тең емес бір санға көбейтсе, өзгермейді.
Алымы мен бөлімі бір уақытта натурал сандарға айналуы үшін алымы мен бөлімін \(\displaystyle 100{\small }\)-ге көбейту қажет.
Төмендегіні аламыз:
\(\displaystyle 0{,}3:0{,}25=\frac{0{,}3}{0{,}25}=\frac{0{,}3\cdot \color{red}{100}}{0{,}25 \cdot \color{red}{100}}=\frac{30}{25}{\small .}\)
\(\displaystyle 30\)-ды \(\displaystyle 25\)-ке бағанмен бөлейік.
\(\displaystyle 30\)-ды\(\displaystyle 25\)-ке бағанмен бөлейік:
| \(\displaystyle \small 3\) | \(\displaystyle \small 0\) | \(\displaystyle \small 25\) |
| \(\displaystyle \small ?\) |
Бірінші амал.
\(\displaystyle 30\)-ды\(\displaystyle 25\)-ке қалдықпен бөлейік:
\(\displaystyle 30= \color{green}{1}\cdot25+5=\color{blue}{25}+5\).
\(\displaystyle 30\)астына\(\displaystyle \color{blue}{25}\)және бөліндіге\(\displaystyle \color{green}{1}\)жазамыз:
| \(\displaystyle -\) | \(\displaystyle \small 3\) | \(\displaystyle \small 0\) | \(\displaystyle \small 25\) |
| \(\displaystyle \small\color{blue}{ 2}\) | \(\displaystyle \small\color{blue}{ 5}\) | \(\displaystyle \small \color{green}{1}\) |
және\(\displaystyle 30-\color{blue}{25}=5\)азайтамыз:
| \(\displaystyle -\) | \(\displaystyle \small 3\) | \(\displaystyle \small 0\) | \(\displaystyle \small 25\) |
| \(\displaystyle \small \color{blue}{2}\) | \(\displaystyle \small\color{blue}{ 5}\) | \(\displaystyle \small \color{green}{1}\, ?\) | |
| \(\displaystyle \small 5\) |
Екінші амал.
\(\displaystyle 5<25\)және санның басқа разрядтары жоқ болғандықтан, онда бөліндіде үтір қоямыз және оң жақтағы айырмаға нөлді қосамыз (яғни оң жақтағы\(\displaystyle 5\) -ке):
| \(\displaystyle -\) | \(\displaystyle \small 3\) | \(\displaystyle \small 0\) | \(\displaystyle \small 25\) | |
| \(\displaystyle \small 2\) | \(\displaystyle \small 5\) | \(\displaystyle \small 1\,{\color{red}{ ,}}\, ?\) | ||
| \(\displaystyle \small 5\) | \(\displaystyle \small \color{blue}{ 0}\) |
Үшінші амал.
\(\displaystyle 50\)-ді\(\displaystyle 25\)-ке бөлеміз
\(\displaystyle 50= \color{green}{2}\cdot25=\color{blue}{50}\).
Бөліндіге\(\displaystyle \color{green}{2}\)жазып\(\displaystyle 50-\color{blue}{50}=0\)азайтамыз:
| \(\displaystyle -\) | \(\displaystyle \small 3\) | \(\displaystyle \small 0\) | \(\displaystyle \small 25\) | |
| \(\displaystyle \small 2\) | \(\displaystyle \small 5\) | \(\displaystyle \small 1\,{,}\,\color{green}{2}\) | ||
| \(\displaystyle -\) | \(\displaystyle \small 5\) | \(\displaystyle \small 0\) | ||
| \(\displaystyle \small\color{blue}{5}\) | \(\displaystyle \small\color{blue}{0}\) | |||
| \(\displaystyle \small 0\) |
Осылайша, \(\displaystyle 30:25=1{,}2\).
Жауабы: \(\displaystyle 1{,}2\).